Fotoluminescencja to zdolność do pochłaniania energii świetlnej i następnie emitowanie jej w postaci światła widzialnegow wyniku stopniowego "uwalniania" zmagazynowanej energii. Obserwujemy to jako świecenie materiału - zjawisko to trwa jakiś czas od naświetlenia, a więc nie zanika przy braku promieni świetlnych (w przeciwieństwie do zjawiska fluorescencji).
Substancje fotoluminescencyjne są bezpieczne w użyciu, nietoksyczne i nieradioaktywne. Czas w którym mogą efektywnie pracować, bez straty swoich własności to przeciętnie 30-50 lat. Istnieje szereg materiałów zdolnych do fotoluminescencji: jednym z pierwszych był siarczek cynku z domieszką miedzi i kobaltu ZnS:Cu,Co (nadal szeroko stosowany), nieorganiczne związki aluminium z różnymi domieszkami (np. SrAl2O4 z domieszką Eu2+ i Dy3+) lub tlenek aluminium Al2O3 z domieszkami (głównie pierwiastków ziem rzadkich) lub Gd3Ga5O12/SiO2, Zn2Si0.5Ge0.5O4:Mn i ZrO2:Pr.
Mechanizm pochłaniania i emisji światła jest analogiczny do tego, jaki zachodzi w materiałach fluoroscencyjnych, z tą różnicą, że w przypadku substancji fotoluminescencyjnych czas przechodzenia pobudzonych elektronów z poziomów energetycznych wyższych na niższe zachodzi znacznie dłużej - dlatego świecenie materiału nie ustępuje natychmiast po przerwaniu naświetlania, ale trwa nadal. Czas takiego świecenia, a więc czas powrotu elektronów na poziom energetyczny zerowy zależy m.in. od związku chemicznego, czasu naświetlania i intensywności naświetlania. Dzisiaj znane są substancje, które raz naświetlone potrafią świecić mocnym światłem nawet przez kilkanaście godzin co jest bardzo ważne przy zastosowaniu w produkcji oznakowania bezpieczeńswa.
Materiały fotoluminescencyjne mają szerokie zastosowane jako:
- Znaki ewakuacyjne i elementy bezpieczeństwa
- Elementy wyposażenia do ratowania życia
- Elementy na tarcze zegarków
- Taśmy i znaczniki drogi ewakuacji
Znaki ewakuacyjne muszą spełniać wymogi dotyczące czasu zaniku fotoluminescencji, im znak mocniej i dłużej świeci (należy do wyższej klasy) tym lepiej i dłużej wskazuje drogę do wyjścia ewakuacyjnego
Klasy luminancji znaków fotoluminescencyjnych określa norma ISO 17398:2004
Poniższa tabela określa podział na klasy z podaniem minimalnej luminancji w mcd/m2. Wartości zmniejszają się wraz z upływem czasu. Minimalne wymagania pozwalające na uzyskanie Świadectwa Dopuszczenia CNBOP to Klasa A.
| Klasa A | Klasa B | Klasa C | Klasa D |
2 minuty |
108 |
210 |
690 |
1100 |
10 minut |
23 |
50 |
140 |
260 |
30 minut |
7 |
15 |
45 |
85 |
60 minut |
3 |
7 |
20 |
35 |
Znaki ewakuacyjne - Gdzie powinniśmy stosować określone klasy znaków?
KLASA - A
Jasne obszary o oświetleniu dziennym lub stałym, np.. przeszklone pomieszczenia biurowe (spełnia minimalne wymagania dla Śwadectwa Dopuszczenia CNBOP)
KLASA - B
Obszary o stałym oświetleniu podczas czasu pracy pomieszczenia biurowe w których niebezpieczne miejsca można rozpoznać bez trudu.
KLASA - C
Obszary z oświetleniem przytłumionym lub tylko tymczasowym. Wymagane w: szpitalach, domach opieki, na lotniskach, w domach towarowych, dużych hotelach, elektrowniach, miejscach zgromadzeń. Branża: hale fabryczne, magazyny, powierzchnie produkcyjne, korytarze, maszynownie.
KLASA - D
Obszary o słabym oświetleniu oraz w przypadku specyficznych wymagań dotyczących bezpieczeństwa. Np. statki, tunele, itp.
|